۱۲ تیر برابر با حمله ددمنشانه به هواپیمای مسافربری جمهوری اسلامی ایران توسط ناوگان آمریکای جنایتکار در سال ۱۳۶۷ است.
در این روز آمریکا دست به بزرگترین جنایت در عرصه راهزنی هوایی زد و با حمله موشکی به هواپیمای مسافربری ایرباس ایران، بیش از ۲۹۰ انسان بیگناه از جمله دهها کودک را به شهادت رساند.
پرواز مسافربری شماره ۶۵۵ شرکت هواپیمایی ایران‌ایر با شناسه «IR655» از بندرعباس به مقصد دبی در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۶۷ (۳ ژوئیه ۱۹۸۸ میلادی) در حرکت بود که با شلیک دو موشک هدایت شونده از ناو «یواس‌اس وینسنس» متعلق به نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا بر فراز خلیج فارس سرنگون شد و تمامی ۲۹۰ سرنشین آن که شامل ۴۶ مسافر غیر ایرانی و ۶۶ کودک بودند، جان باختند. هواپیمایی ایران ایر تا دی ۱۳۹۰ همچنان از شمارهٔ پرواز ۶۵۵ برای هواپیماهای تهران به دبی استفاده می‌کرد.

*شرح ماجرای پرواز ایرباس

در روز یکشنبه ۱۲ تیر ۱۳۶۷ هواپیمای ایرباس آ-۳۰۰ متعلق به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در فرودگاه بین‌المللی بندرعباس به زمین نشست و طبق برنامه پیش‌بینی شده، قرار بود این هواپیما با شمارهٔ پرواز ۶۵۵ به همراه ۲۷۴ مسافر (با ملیت‌های ایرانی، اماراتی، یوگسلاوی، پاکستانی، هندی و ایتالیایی) و ۱۶ خدمهٔ پرواز که در مجموع ۲۹۰ نفر می‌شدند در ساعت ۱۰ صبح به مقصد دبی، امارات متحده عربی پرواز کند.

کاپیتان محسن رضایان، خلبان با سابقهٔ پرواز ۶۵۵ هواپیمای ایرباس آ-۳۰۰ بود که بیش از ۷،۰۰۰ ساعت پرواز را در کارنامهٔ خود داشت. هواپیما ایرباس آ-۳۰۰ با ۱۵ دقیقه تأخیر، در ساعت ۱۰:۱۷ صبح به وقت ساعت رسمی ایران، از فرودگاه بین‌المللی بندرعباس به مقصد فرودگاه بین‌المللی دبی برخاست. مدت پرواز تا دبی ۲۸ دقیقه و حداکثر ارتفاع تا ۱۴ هزار پا (۴،۳۰۰ متر) تعیین شد. دقایق نخستین پرواز و مراحل اوج‌گیری تا ارتفاع ۱۲ هزار پایی مطابق طرح پرواز انجام شد و خلبان به‌طور پیوسته با برج مراقبت فرودگاه بندرعباس و مرکز کنترل راه‌های هوایی ایران و امارات متحده تماس داشت.

ناو جنگی وینسنس آمریکا در تاریخ هفتم خرداد از بندر سن دییگو وارد خلیج فارس شده بود. ایچنرمارک قلب این رزم‌ناو به شمار می‌رفت. وظیفه اصلی آن، کشف هدفهای پرنده، اعم از موشک، هواپیما و پردازش اطلاعات، تعقیب صدها هدف به طور هم‌زمان و کنترل آتش آنها بود، هم‌چنین این رزم‌ناو به موشک زمین‌به‌هوا با برد ۴۰۸ کیلومتر نیز مجهز بود.

در ساعت ۱۰:۲۲ ناو جنگی وینسنس آمریکا به حریم آب‌های ایران وارد شده بود،به دستور ناخدا ویل راجرز، فرمانده ناو وینسنس، موشک استاندارد ۲ را به سوی پرواز ۶۵۵ شلیک کرد. ناگهان هواپیما از صفحه رادارهای زمینی محو شده و در آب‌های خلیج فارس سقوط کرد. با اینکه کریدور غیرنظامی پرواز ۶۵۵ هواپیمای ایرباس در فرودگاه های بندر عباس و دبی ثبت شده و مسیر پرواز به ناوهای نظامی موجود در خلیج فارس ابلاغ شده بود، اما ژنرال «ویل راجرز» فرمانده ناو آمریکایی وینسنس دستور داشت تا به سوی هواپیمای مسافر بری شلیک کند.

با عدم اطلاع از سرنوشت هواپیما، برج مراقبت فرودگاه بندرعباس، در تماس با دبی، پیگیر سرنوشت پرواز ۶۵۵ شده ولی آن‌ها اظهار بی‌اطلاعی کردند. بلافاصله ستاد تأمین استان هرمزگان وضعیت اضطراری اعلام و فعالیت خود را آغاز کرد. با شناسایی دقیق محل سقوط، بالگردها و شناورها به موقعیت ۲۶ و ۴۲ عرض شمالی و ۵۶ درجه و ۳ دقیقه طول شرقی منتقل شدند.

بلافاصله پس از این واقعه، مقامات آمریکایی اعلام کردند که یک فروند هواپیمای اف-۱۴ جمهوری اسلامی ایران را مورد هدف قرار داده‌اند. پس از روشن شدن نوع هواپیما، آمریکا ادعا کرد که در این مورد مرتکب اشتباه شده‌اند، اما شواهد بعدی این نظر آنان را مردود جلوه داد. مقامات نظامی آمریکا اعلام کردند که هواپیمای ایرباس ایران در خارج از مسیر هوایی پرواز می‌کرده و رزم‌ناو آمریکایی نیز ۷ بار اخطار رادیویی برای هواپیمای ایران مخابره کرده ولی جوابی دریافت نکرد.

به دلیل شرایط جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی و شکست های متعددی که ارتش رژیم بعث صدام متحمل شده ، آمریکا عملا وارد صحنه عملیات شد و تلاش داشت تا جمهوری اسلامی را تحت فشار قرار دهد بنابراین با اینکه اساسا حضور ناوهای جنگی آمریکا در خلیج فارس نقض آشکار قوانین سازمان هواپیمایی کشوری بین المللی «ایکائو» و کنوانسیونهای دریانوردی به شمار می رفت و با روح کنوانسیون های ژنو و وین و۱۹۴۴ شیکاگو مغایرت داشت اما شلیک به سمت یک هواپیمای مسافربری ، به مفهوم تجاوز آشکار آمریکا به حاکمیت دریایی تمام کشورهای دو سوی ساحل خلیج فارس تلقی می شود.

شورای امنیت سازمان ملل متحد متاسفانه در۳۰ جولای ۱۹۸۸ بدون توجه به عمق این فاجعه ، تنها با صدور قطعنامه ۶۱۶ از وقوع این حادثه ابراز تاسف و از محکوم کردن آمریکا خودداری کرد.

بی توجهی شورای امنیت به صلح جهانی و تلاش آمریکا برای کاهش نقش تاثیرگذار این نهاد بین المللی در حل مناقشات جهان ، اعتماد ملتها را نسبت به جایگاه این شورا متزلزل کرده است زیرا انتظار می رفت شورای امنیت قطعنامه شدیدتری علیه آمریکا به سبب ارتکاب این جنایت هولناک ، صادر کند اما نفوذ برخی کشورهای دارای حق وتو مانع صدور چنین قطعنامه ای شد.

از سوی دیگر ، آمریکا در یک حرکت هماهنگ تلاش کرد تا از انعکاس رسانه ای این جنایت جلوگیری کند، زیرا رسانه های آمریکا و غرب در آن زمان تنها مدعی شدند این هواپیما اشتباها هدف قرار گرفته تا باین شکل مانع تحریک افکارعمومی علیه آمریکا شوند.

اقدام جنایتکارانه آمریکا در سرنگونی هواپیمای ایرباس ایران چه به لحاظ حقوقی و چه به لحاظ بین المللی تحت هیچ شرایطی قابل توجیه نبود و عاملان این جنایت باید در دادگاههای بین المللی محاکمه شوند اما آمریکا نه تنها از اقدام فرمانده این ناو پشتیبانی کرد بلکه مدال شجاعت به ویل راجرز داد که این امر به مفهوم شروع یک هرج و مرج بین المللی و نقض امنیت دریانوردی تلقی می شود.

نکته تاسف بار اینکه برخی مقامات آمریکایی در این خصوص نه تنها از ابراز تاسف ظاهری در این باره خودداری کردند، بلکه با موضع گیری‌های غیرانسانی بر جنایت خود اصرار کردند.

به نوشته پایگاه اینترنتی "وات ریلی هپند" جرج بوش پدر معاون رونالد ریگان رئیس جمهور وقت آمریکا در مرداد ۱۳۶۷گفت: من هرگز از طرف آمریکا عذرخواهی نمی‌کنم. من اهمیتی نمی‌دهم که چه کاری انجام شده است. من اهمیت نمی‌دهم که حقیقت چیست.

با وجود اینکه این اشتباه با برگزاری دادگاه‌های حقیقت یاب برای افکار عمومی داخل آمریکا و عرصه بین‌المللی محرز شده بود، اما تمامی پرسنل وینسنس مدال افتخار دریافت کرده و حتی فرمانده "لاستیگ"، هماهنگ کننده جنگ هوایی ناو به دلیل دستاورد قهرمانانه خود مدال افتخار گرفت. پس از این واقعه ناخدا یکم ویلیام راجرز فرمانده ناو وینسنس در مصاحبه‌ای مطبوعاتی به صراحت اعلام کرد: اگر صدها بار نیز آن اتفاق رخ دهد باز هم دستور شلیک خواهم داد.

اکنون که چند دهه از این حادثه دردناک می گذرد ؛ آمریکا در پرتو رخوت و سستی سازمان ملل متحد و نهادهای بین المللی همچنان به نقض تمام قوانین جهانی در عراق ، افغانستان ، لبنان وفلسطین ادامه می دهد و این در حالی است که مسئولیت سازمان ملل اقتضا می کند که در برابر تجاوز به حقوق سایر ملتها از خود واکنش نشان دهد.

حادثه سرنگونی هواپیمای مسافربری ایرباس ۳۰۰ ایران توسط ناو «وینسنس» ، حادثه ای نیست که از یاد و خاطره ملتهای منطقه از جمله ملت ایران محو شود، بلکه این ملتها را برای مقابله با جنایتهای آمریکا مصمم تر می کند.