جعفر غیابی: فرهنگ یعنی دین، هر فعلی که در عرصه دین تایید شده باشد، فرهنگ و در غیر اینصورت ضد فرهنگ است.

از فرهنگ تعاریف متعددی ارایه شده است که متجاوز از ۱۶۰ تعریف می باشد که بعضی از این تعاریف مفهوم عام و برخی دیگر مفهوم خاصی از این واژه را بیان می کنند و با توجه به مطالعات تمامی تعریف کنندگان بر اساس تخصص ، مطالعات ، جهان بینی ،و…هریک ،بعدی از ابعاد فرهنگ را بزرگنمایی کرده و زبان به تعریف گشوده اند که در این میانه تعاریف مشهور آمده است .

تایلر: ‘فرهنگ مجموعهٔ آمیخته و پیچیده و نظام یافته‌اى است از دانستنى‌ها و شناسائى‌ها، هنرها و باورها و آئین‌ها، حقوق و آداب و رسوم، منشاء خوبى‌ها و بسیارى چیزها که انسان از جامعه خویش کسب کرده است (کتاب فرهنگ ابتدائى)

ماکس وبر: ”فرهنگ از یک سلسله روش‌ها و زمینه‌ها متأثر است که آن روش‌ها و زمینه‌ها افراد جامعه را به هم مى‌پیوندند و در رفتار و کردار و روابط اجتماعى آنها منعکس مى‌شود” .

روت‌بندیکت : فرهنگ اصطلاحى جامعه‌شناختى است براى رفتار آموخته، رفتارى که با آدمى زاده نمى‌شود و برخلاف رفتارهاى زنبورها و مورچه‌هاى اجتماعى توسط یاخته‌هاى نطفه تعیین نمى‌شود. بلکه هر نسل باید آن را از مردم بالغ بیاموزند.

رابرت ردفیلد: ‘فرهنگ تفاهمى قراردادى است که در اعمال و ساخته‌ها تجلى مى‌کند و جوامع را از یکدیگر متمایز مى‌سازد’ .

متاسفانه با توجه به جنگ نرم دشمن و علاقمندی محققین داخلی و تربیت شدگان دانشگاههای خارجی با توجه به جهان بینی، مطالعات، تخصص(جامعه شناسی، مردم شناسی، زبان شناسی و …) تعاریف مختلفی را از اندیشمندانی چون راد کلیف براون، جوزف روسک، رولندوارن، فرانتس فانون، امه سزر، گى‌روشه، ادوارد سایپر، هرسکویتس و … بیان می کنند که در خوشبینانه ترین حالت دیدگاه زیر بیان می شود:

فرهنگ مجموعه ای از باورها و پندارهای ارزشی است که در آداب و رسوم، زبان، ادبیات، مذهب، و سایر میراث های فرهنگی تجلی می یابد و و روی هم رفته بر خلق و خوی مردم اثر می گذارد.

به عبارت دیگر فرهنگ، حقیقت و هویت معنوی ملت ها است که ساختار کیفی زندگی یک ملت را مشخص نموده به گونه ای که زندگی یک ملت را تحت تأثیر قرار می دهد.

اما در تعریف فرهنگ اسلامی علاوه بر ویژگیهای فوق، شاخص دیگری وجود دارد که آن را از سایر فرهنگ ها متمایز می نماید. در تعریف فرهنگ اسلامی گفته اند، فرهنگ اسلامی مجموعه ای از اعتقادات و اصول اسلامی آداب رسوم، اخلاق و ارزشها و قوانین است که از وحی سرچشمه گرفته شده است.

ممکن است علت وجود یک تعریف در مجموعه فرهنگی کشور، مسامحه درباره‌ پیدا کردن یک تعریف جامع، معلول بی‌اعتنایی بعضی از بررسی‌کنندگان مفهوم فرهنگ، به معانی ماورای طبیعی و روحی آن باشد که متأسفانه، دامن‌گیر بعضی از اشخاص شده است.

حال که باگذشت بیش از سی و پنج سال از انقلاب اسلامی ایران، انقلابی که بیشتر یک انقلاب فرهنگی بود تا انقلاب سیاسی و اجتماعی و… جای خالی یک تعریف مشترک در ادبیات فرهنگی ما خود نمایی می کند و متصدیان فرهنگی جامعه با توجه به تعاریف اندیشمندان غربی و شرقی اقدام به امر فرهنگ سازی می کنند که متاسفانه در بیشتر اوقات بخاطر عدم وجود تعریف مشترک کار فرهنگی توسط نهادهای مختلف بصورت موازی و حتی تقابل در می اید حال با ین تفاسیر و با توجه به اینکه لزوم یک تعریف واحد احساس می شود.

با توجه به قانون اساسی که دین در کشور عزیزمان را اسلام شیعه اثنی عشری مقدر شده آیا نمی توان تمام برنامه های و افعال فرهنگی را با یک تعریف انجام داد انهم تعریف ایرانی و اسلامی تا اینکه با پرداخت هزینه های فرهنگ سازی از بیت المال به عرصه تقابل فرهنگی یا توازی فرهنگی و تضعیف کار فرهنگی نیافتیم و تمام متصدیان فرهنگی با داشتن یک تعریف واحد اقدام نمایند تا کار فرهنگی دستگاههای متفاوت باعث تقویت فرهنگ خودی و مقابله با خرده فرهنگ های ضعیف غربی و شرقی گردد.

از دیدگاه نویسنده: با توجه به اینکه دین اسلام (مذهب اثنی عشری )، کاملترین دین ها بوده و برای تمام لحظات زندگی انسان برنامه دارد و می تواند انسان را به تکامل برساند فرهنگ یعنی دین، هر فعلی که در عرصه دین تایید شده باشد، فرهنگ و در غیر اینصورت ضد فرهنگ است.

با توجه به وجود نزدیک به ۴۰ دستگاه متصدی امر فرهنگ و فرهنگ سازی در کشور اگر تعریف واحد از فرهنگ، ملاک عمل باشد تقویت فرهنگی و در غیر اینصورت فرهنگ ایرانی، اسلامی و بومی داخلی در گذر زمان به حاشیه رفته و خرده فرهنگ های شرقی و غربی جای آن را می گیرد.

آیا می دانیم همجنس بازی در معدود کشورهایی از جهان عادت اجتماعی است و هر عادت اجتماعی را فرهنگ می نامند؟

آیا می دانیم زندگی دختر و پسر های در غرب و شرق بدون امر ازدواج با همدیگر عادت اجتماعی است و هر عادت اجتماعی را فرهنگ می نامند؟

آیا می دانیم در غرب و شرق معنای تجاوز این است که یکی از طرفین رابطه راضی به آن نباشد و این عادت اجتماعی است و هر عادت اجتماعی را فرهنگ می نامند؟

آیا میدانیم …

نویسنده : جعفر غیابی-شهرستان میانه

منبع مورد استفاده:

‹‹کتاب: فرهنگ پیرو فرهنگ پیشرو›› ‹‹مؤلف: علامه محمدتقی جعفری/ نشر: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری››

پایگاه اطلاع رسانی سپاه عاشورای استان آذربایجان شرقی